این وبلاگ بستری است برای تحلیل های اجتماعی سیاسی و طرح ایدهها و تجربههایی با محوریت ارزشهای انسانی، عدالت و گفتوگو، با هدف ترسیم چشماندازی اخلاقمحور برای آینده.
۱۴۰۴ مهر ۲۲, سهشنبه
«آزادی لغوشده» و «سیاست بدن»
۱۴۰۴ مهر ۱۷, پنجشنبه
در غیاب عدالت، عفو معنایش را از دست میدهد
زمانی که قدرت میترسد ، ایمان به آزادی می ایستد

زمانی که حکومتها از قدرت خود برای کنترل و خاموش کردن مردم استفاده میکنند، چیزی بنیادی را از دست میدهند: اقتدار اخلاقیشان. این همان نکتهای است که در قلب استدلال تاریخنگار، «تیموتی اسنایدر»، دربارهی آزادی نهفته است. او توضیح میدهد که قدرت واقعی نباید برای سلطه بر دیگران به کار رود، بلکه باید در خدمت احترام و پاسداری از کرامت انسانها باشد. آزادی حقیقی زمانی معنا دارد که انسانها یکدیگر را به عنوان موجوداتی با ارزش برابر بشناسند و بپذیرند.
وضعیت زنان بهائی در ایران، نقطهی مقابل این درک از آزادی است. این زنان که بسیاری از آنان در زمینههای آموزش، فعالیتهای اجتماعی و خدمت صلحآمیز فعالاند، تنها به دلیل باورهای دینی و تعهدشان به خدمت به دیگران زندانی شدهاند. زندانیکردن آنان نشانهی قدرت حکومت نیست، بلکه گواهی است بر ترس و ضعف اخلاقی آن. در مقابل، همین زنان بهائی حتی در زندان با شجاعت، وقار و صداقت به زندگی خود ادامه میدهند. نیروی آنان از ایمانشان و از تعهد عمیقشان به خدمت به نوع انسان سرچشمه میگیرد.
این نگرش بازتابی است از پیام بیتالعدل اعظم به مردم ایران در سال ۲۰۱۳، پیامی که خواستار درکی نو از مفهوم قدرت است—قدرتی رها از سلطهجویی و مبتنی بر وحدت، همکاری و عدالت. سرگذشت این زنان به ما یادآوری میکند که قدرت واقعی در کنترل و اجبار نیست؛ بلکه در ایستادگی بر حقیقت، در دیدن برابری دیگران، و در تلاش مشترک برای ساختن آیندهای بهتر نهفته است.
... تمسّکشان به یک فرایند یادگیری که با الهام از اصل یگانگی سعی در درک عمیقتری از ماهیّت مجموعهای نوین از روابط بین فرد، جامعه و مؤسّسات دارد؛ اعتقادشان به اینکه مفهوم جدیدی از قدرت — فارغ از حسّ سلطهجویی و گرایشهای ملازم آن مانند رقابت، مجادله، تفرقهجویی و تفوّقطلبی — زیربنای این مجموعۀ روابط مطلوب است...
https://payamha-iran.org/
۱۴۰۴ تیر ۱۴, شنبه
روایتی از مقاومت آرام؛ بهائیان خاورمیانه زیر ذرهبین آسوشیتدپرس
از منظر جامعهشناختی، سرکوب بهائیان نه بهدلیل ارتکاب جرم عینی، بلکه بهسبب تهدیدی است که جهانبینی آنان برای نظامهای اقتدارگرا و کنترلمحور ایجاد میکند. آیین بهائی، تصویری از جامعه ارائه میدهد که بر پایهی یگانگی، توانمندسازی متقابل—اعم از فکری و معنوی—و پیشرفت جمعی بنا شده است. این آیین بر همکاری از طریق مطالعه، مشورت و تأمل تأکید دارد و آموزش همگانی کودکان و توانمندسازی جوانان را برای ایفای نقش فعال در تحول اجتماعی ترویج میکند.
این شیوهی بدیل زندگی—که بر مشارکت از پایین، توسعهی اخلاقی و مسئولیتپذیری اجتماعی استوار است—ساختارهای سلطهگری را به چالش میکشد که برای بقا به یکدستی ایدئولوژیک و تمرکز قدرت وابستهاند. در نظامهایی که خواهان سرکوب تکثرگرایی و حفظ انحصار قدرتاند، چنین رویکردهای رهاییبخش—حتی اگر سازنده و صلح آمیز—اغلب تهدیدآمیز و برانداز تلقی میشوند.
این الگوی سرکوب، محدود به یک جغرافیای خاص نیست؛ بلکه نشاندهندهی یک پویایی جهانی است که در آن، جنبشهایی با رویکردهای فراگیر و تمرکززدایانه برای توسعه و حکمرانی، با مقاومت رژیمهایی مواجه میشوند که از دست دادن اقتدار خود بیم دارند.
۱۴۰۴ خرداد ۱۰, شنبه
زنانِ دیگریشده: وقتی جنسیت، مذهب و قومیت، همزمان طرد میکنند
محرومیت زنان از مشارکت برابر در بخشهای کلیدی مانند سیاست، قوه قضائیه و ارتش، موقعیت آنان را بهعنوان «دیگری» اجتماعی بیشتر تثبیت کرده و به حاشیه راندن آنها در هر دو حوزه عمومی و خصوصی را تحکیم میبخشد. این طرد، صرفاً حاصل هنجارهای فرهنگی نیست، بلکه یک استراتژی عمدی و سیستماتیک است که توسط روایات دولتی تقویت میشود که زنان را بهعنوان نگهبانان سنت و فضیلت اخلاقی معرفی میکنند. این نقشهای جنسیتی که توسط دولت تأسیس و تقویت میشوند، نهتنها برای حفظ سلطه مردسالارانه عمل میکنند، بلکه بهطور همزمان محرومیت زنان از موقعیتهای قدرت و تصمیمگیری را توجیه میکنند. این چارچوب ایدئولوژیک بهطور عمده بهدنبال محدود کردن زنان به نقشهای خانگی و تولید مثلی است و عملاً عامل سیاسی آنها را از بین میبرد.
۱۴۰۴ اردیبهشت ۱۵, دوشنبه
معیشت بهمثابه ابزار سرکوب: اقتصاد علیه اقلیتها در ایران
در ایران بحرانزدهی امروز، که با تورم افسارگسیخته، بیکاری گسترده، فساد ساختاری و فروپاشی تدریجی اعتماد عمومی دستوپنجه نرم میکند، محرومسازی اقتصادی اقلیتهای دینی، بهویژه جامعهی بهائی، را نمیتوان صرفاً اقدامی دینی یا امنیتی دانست. این رویکرد تبعیضآمیز، در واقع بخشی از سازوکارهای پیچیده و سیستماتیکی است که نظم سیاسی حاکم برای حفظ سلطهی خود بر جامعه به کار میگیرد.
۱۴۰۴ اردیبهشت ۸, دوشنبه
سوگ، خشم و مسئولیت: در برابر فاجعه، چه باید کرد؟
رخداد تلخ و دردناک جنوب ایران، دل همهی ایرانیان را به درد آورده است. در چنین لحظات حساسی، مقصر دانستن افراد یا نهادها دردی را دوا نمیکند؛ بلکه بذر کینه، خشم و شکافهای اجتماعی را گستردهتر میکند. در چنین شرایطی، تمرکز بر پاسخ به نیازهای فوری و اساسی مردم آسیبدیده، اقدامی بهمراتب سازندهتر خواهد بود. هرچند اهدای خون اقدامی ارزشمند و نماد همبستگی انسانی است، اما به تنهایی پاسخگوی وسعت این بحران نیست.
۱۴۰۴ اردیبهشت ۱, دوشنبه
دختران، حجاب و حافظه جمعیِ سرکوب
اعدام در جمهوری اسلامی؛ خشونت نمادین و بازتولید قدرت
در سالهای اخیر، افزایش چشمگیر احکام و اجرای اعدام در ایران، بهویژه پس از اعتراضات سراسری اخیر، پرسشهای عمیقی دربارهی کارکرد اجتماعی، سیاسی و ایدئولوژیک این مجازات در جمهوری اسلامی ایجاد کرده است. این نوشتار میکوشد تا اعدام را، نه صرفاً بهعنوان ابزار مجازات کیفری، بلکه بهمثابه یک سازوکار تولید و اعمال قدرت تحلیل کند. این نوشتار، با تکیه بر نظریههای «میشل فوکو» دربارهی قدرت حاکمانه و زیستقدرت و مفهوم خشونت نمادین در اندیشهی «پیر بوردیو»، نشان میدهد که چگونه نهادهای قضایی و رسانهای جمهوری اسلامی، اعدام را در چارچوب مشروعیتسازی دینی-قانونی بازتولید میکنند. این تحلیل با ارجاع به دادهها و گزارشهای نهادهای حقوق بشری، تصویری مستند و انتقادی از پیوند میان خشونت ساختاری، نظم سیاسی و حذف اجتماعی ارائه میدهد.
https://www.hra-news.org/articles/a-1416/
https://www.peace-mark.org/articles/168-7/
۱۴۰۴ فروردین ۲۶, سهشنبه
نوزده سال گذشت؛ نه با فراموشی، که با ایستادگی و امید
باورم نمیشود که پانزده سال از زمانی که این متن را نوشتم گذشته است. حتی باورنکردنیتر از آن، این است که تا کمتر از یک ماه دیگر نوزده سال از روزی میگذرد که جوانان شیراز، که سالها با هم در یک گروه خدمتی کار میکردند، بازداشت و زندانی شدند. چه روزها و سالهایی گذشت... روزهایی سرشار از رنج، استقامت و در عین حال، امید.
۱۴۰۴ فروردین ۱۵, جمعه
مذاکره؛ نماد بلوغ سیاسی یا ابزاری برای تحمیل قدرت؟
۱۴۰۴ فروردین ۱۱, دوشنبه
بازاندیشی دین، اقلیت و سلطه: نقش دین در دگرگونیهای اجتماعی در بستر رژیمهای اقتدارگرا
در همایش مطالعات دین در دانشگاه آکسفورد (۱۹ تا ۲۲ مارس ۲۰۲۵)، مقالهای ارائه دادم با موضوع بررسی نقش گروههای اقلیت در ساختارهای اقتدارگرایانه. در این پژوهش، بُعد تازهای به گفتوگوی علمی جاری درباره نقش دین در تغییرات اجتماعی افزوده شد. بهطور مشخص، استدلال کردم که مخالفت با آیین بهائی در ایران، نه صرفاً ناشی از اختلافات عقیدتی، بلکه عمدتاً برخاسته از نگرانی نسبت به چارچوب فرهنگیِ بدیلی است که از دل تعاملات میان بهائیان و جامعهی گستردهتر پدیدار میشود.
این پویایی فرهنگی در حال تحول، از یکسو روایت دینی مسلط را به چالش میکشد، و از سوی دیگر، هژمونی ایدئولوژیکیِ نظام را تضعیف میکند. از طریق پرورش الگوهای متفاوتی از کنش اجتماعی و باورهای دینی، این فرآیند، سازوکارهای تحمیلیِ یکدستسازی ایدئولوژیک را که در اختیار دولت است، دچار تزلزل میسازد.
این تحلیل، درک عمیقتری از راهبردهایی ارائه میدهد که دولتهای دینی برای کنترل هویت اقلیتها و سرکوب دیدگاههای ناهمسو به کار میبرند، و پیامدهای گستردهی این نوع سرکوب را برای ثبات اجتماعی و سیاسی بررسی میکند.
۱۴۰۳ بهمن ۵, جمعه
توهم مبارزه یا واقعیت مقاومت؟ بازشناسی قدرت در عصر سرکوب نرم
بازی کردن در زمین ساختار قدرت کار سادهای است، چرا که این کار نه تلاش زیادی میطلبد و نه هزینهای سنگین دارد. اما تلاش برای توضیح سازوکارهای این بازی بسیار دشوارتر است. ساختارهای قدرت، فارغ از نوعشان، به سرعت چنین تلاشهایی را جرمانگاری کرده و آنها را مخرب یا خطرناک معرفی میکنند. حتی میتوان زندانی سیاسی بود یا بهعنوان یک فعال سیاسی یا اجتماعی شناخته شد، اما همچنان در چارچوبی که خود ساختار قدرت تعیین کرده، عمل کرد و توهم مبارزه با بیعدالتی داشت.
۱۴۰۳ دی ۲۱, جمعه
۱۴۰۳ دی ۱۱, سهشنبه
۱۴۰۳ آذر ۲۸, چهارشنبه
۱۴۰۳ آذر ۱۹, دوشنبه
نه بهخاطر آزادی، که از شدت فراموشی میمیریم
براستی غمانگیز است؛ افراد، نظامها، و گروههای مسلح یکییکی سقوط میکنند، اما کمتر کسی از زنان، کودکان، جوانان و مردمانی بیپناه و بیسلاح سخن میگوید—آنان که در بازی قدرت جایی ندارند، اما هر روز هزار بار در آتش ناامنی، تبعیض و بیعدالتی میسوزند و زنده میمانند.
یکی در زندان، با آواز آزادی دلخوش است؛ دیگری نگران احکام اعدام جوانان معترض. گروهی در سودای سقوط نظامی دیگرند، و دیگرانی بر طبل توخالی عدالت میکوبند. همه مدعی، همه حقخواه، اما گویی هر یک گرفتار خودخواهیای سرگردان، در بیابانی از تعصب و جهل—آنجا که واژههایی چون آزادی و دموکراسی، تنها سرابی زیبا در افق آرزوها هستند.
ما گمشدهایم؛ نه در تاریکی مطلق، بلکه در نوری جعلی که چشم حقیقتبینمان را کور کرده است. در حالیکه زندگی واقعی، درد واقعی، و عدالت واقعی، جایی دیگر در جریان است—و روایتی دیگر بیصدا روایت میشود.
کاش میدانستیم دنیا تا چه اندازه میتواند بیمروت باشد.
۱۴۰۳ آذر ۱۶, جمعه
۱۴۰۳ آذر ۱۳, سهشنبه
آزادی از آن کیست؟ کودکانی که در ایران بهای آن را میپردازند.
در ساختار سیاسی ایران، آزادی نه بهمثابه حقی همگانی، بلکه بهصورت امتیازی محدود برای گروهی خاص تعریف میشود؛ امتیازی که تحقق آن با سلب آزادی...
-
در ساختار سیاسی ایران، آزادی نه بهمثابه حقی همگانی، بلکه بهصورت امتیازی محدود برای گروهی خاص تعریف میشود؛ امتیازی که تحقق آن با سلب آزادی...
-
نمایندهای از جامعهٔ بهائی تونس با اشاره به تجربیات بهائیان این کشور، مفهوم دین به عنوان نیرویی برای پیشرفت اجتماعی را بررسی میکند. شهر ت...
-
در ایران، خبر اعتصاب غذای نسیم و سروناز در اعتراض به لغو آزادی فریبا کمالآبادی، زندانی بهایی ۶۳ ساله، چیزی فراتر از یک حرکت فردی است؛ این ...


